02122374840
drhootanalavi@gmail.com
فهرست مطالب
در این نوشته در مورد منابع اشعهی ماوراءبنفش در اطرافمان توضیح داده‌شده است. در انتها انتظار است در مورد نحوه اطلاع از میزان این اشعه در محیطتان و نحوه‌ی محافظت از آن اطلاع پیدا کنید.
◊ تعریف اصطلاحات
◊ اشعه ماوراءبنفش
◊ منابع اشعه ماورا بنفش
◊ شاخص اشعه ماوراءبنفش
◊ تولید اشعه توسط لامپ‌ها
◊ محافظت در مقابل اشعه
◊ توصیه‌های دکتر علوی
◊ سوالات
تعریف اصطلاحات
◊ اشعهی ماوراءبنفش را به اشعهی UV یا اشعهی فرابنفش می‌شناسند. این اشعه جزئی از طیف امواج نوری است که در نور خورشید وجود دارد و می‌تواند باعث آفتاب‌سوختگی، پیری پوست، برنزه شدن و سرطان پوست بشود.
◊ التهاب و قرمزی پوست به دلیل نور آفتاب می‌تواند به دلیل بیماری پوست یا مصرف دارو باشد. به این واکنش التهابی حساسیت به نور آفتاب (photosensitivity) گفته می‌شود.
◊ التهاب و قرمزی پوست به دلیل نور آفتاب می‌تواند به دلیل خاصیت ذاتی پوست در واکنش به اشعهی ماوراءبنفش باشد. به این التهاب آفتاب‌سوختگی (sunburn) گفته می‌شود.
◊ واکنش پوست به نور آفتاب از فردبه‌فردی متفاوت است. دکتر فیتزپاتریک بامطالعه روی رنگ مو، چشم و پوست، استعداد به آفتاب‌سوختگی، برنزه شدن و سرطان پوست را تعیین کرده است. معیار فیتزپاتریک (Fitzpatric Skin Type) تیپ پوستی فرد و این استعداد‌ها را مشخص می‌کند.
لامپ رشته‌ای
لامپ‌های رشته‌ای قدیمی از طریق داغ شدن یک‌رشته تنگستن نور ایجاد می‌کنند. رشته‌ی تنگستن برای اینکه عمر بیشتری داشته باشد در یک حباب خالی از اکسیژن قرارگرفته است. این لامپ کیفیت نوری بسیار خوبی دارند و اشعهی ماوراءبنفش بسیار ناچیزی تولید می‌کنند. تولید اشعهی آن‌ها حتی از لامپ‌های ال ای دی (LED) کمتر است.
مشکل اصلی این لامپ‌ها مصرف زیاد برق است. تقریباً ۹۰ درصد برق در این لامپ‌ها به‌صورت حرارت از دست می‌رود. مشکل دیگر آن‌ها این است که طول عمر کوتاهی دارد و با خاموش و روشن کردن زیاد زودتر خراب می‌شوند.
لامپ‌های فلورسنت (مهتابی و کم‌مصرف)
در لامپ‌های کم‌مصرف و مهتابی تولید نور با تحریک بخار جیوه انجام می‌گیرد. با جریان برق بخار جیوه تحریک‌شده و نور ماوراءبنفش تولید می‌شود. این اشعه مرئی نیست و به همین دلیل لایه‌ای از فسفر داخل شیشه‌ی لامپ زده‌‌شده تا این اشعه را به نور مرئی تبدیل کند. باید توجه کنیم در حالت عادی مقداری از این اشعه بدون تبدیل خارج می‌شود. درصورتی‌که لامپ پوشش مناسبی از فسفر در جدارش نداشته باشد یا به دلیل ضربه بریزد میزان اشعه ماوراءبنفش بیشتر خواهد بود. بخارات سمی جیوه در زمان شکستن لامپ و اشعهی ماوراءبنفش خارج‌شده دو مسئله‌ی مهم بهداشتی مربوط به این نوع لامپ‌هاست.
توصیه می‌شود به دلیل اشعه، این لامپ‌ها حداقل ۶۰ سانتی‌متر با ما فاصله داشته باشند. سعی کنید از برند‌های معتبر که کنترل کیفی مناسب دارند استفاده کنید.
لامپ هالوژن
اساس این لامپ‌های مثل لامپ‌های رشته‌ای است. داخل محفظه از گاز هالوژن پرشده است. این گاز با جریان برق داغ می‌شود. گرما ایجادشده با داغ کردن رشته‌ی تنگستن باعث ایجاد نور می‌شود. لامپ‌های هالوژن مقدار خیلی کمی اشعه تولید می‌کنند و کیفیت نوری خوبی برای تشخیص رنگ دارند. جدار این لامپ‌ها طوری طراحی‌شده که همان مقدار اشعه را هم به‌صورت مؤثری کاهش دهد. از این لامپ‌ها برای دکوراسیون، لامپ‌های جلوی خودرو و لامپ‌هایی که فوکوس زیاد دارند استفاده می‌شود.
لامپ‌های هالوژن با لامپ‌هایی که گازی هستند متفاوت کار می‌کنند. اساس کار در لامپ‌های گازی تحریک کردن گاز داخل حباب است. بعضی گازها نور مرئی ایجاد می‌کنند مثل بخار سدیم و بعضی دیگر اشعهی ماوراءبنفش ایجاد می‌کنند مثل بخار جیوه.
لامپ ال ای دی (LED)
در ساخت این لامپ‌ها از دیود‌های ال ای دی (LED) استفاده‌شده است. این دیود‌ها نوعی نیمه‌هادی هستند که وقتی جریان برق از آن‌ها عبور می‌کند نور تولید می‌کنند. چیپ‌های اس ام دی (SMD) یا سی او بی (COB) در آن‌ها استفاده‌شده است و به همین نام‌ها خوانده می‌شود. این لامپ‌ها در مقایسه با لامپ‌های هالوژن و رشته‌ای، با مصرف برق کمتر روشنایی بیشتری ایجاد می‌کنند ولی کیفیت نور آن‌ها برای تشخیص رنگ کمتر است.
لامپ‌های ال ای دی فاقد ماده‌ی سمی جیوه هستند و میزان تولید اشعهی ماوراءبنفش آن‌ها نسبت به لامپ‌های هالوژن و فلورسنت خیلی کمتر است. لامپ‌های ال ای دی با نور سفید به نسبت زرد اشعهی ماوراءبنفش کمتری ایجاد می‌کنند.
