فهرست مطالب
در این نوشته نکات کلیدی انواع ضد آفتاب گفتهشده است. انتظار است در پایان انتظار است بدانید برای انتخاب و استفاده از ضد آفتاب چه معیارهایی مهم است.
◊ تعریف اصطلاحات
◊ چرا باید ضد آفتاب استفاده کنیم؟
◊ مشخصات ضد آفتاب
◊ نحوه استفاده از ضد آفتاب
◊ فاکتور محافظت در برابر نور خورشید (SPF)
◊ فیزیکی یا شیمیایی بودن ضد آفتاب
◊ رنگی یا غیر رنگی بودن ضد آفتاب
◊ توصیههای دکتر علوی
◊ سوالات
تعریف اصطلاحات
◊ اشعهی ماوراءبنفش را به اشعهی UV یا اشعهی فرابنفش میشناسند. این اشعه جزئی از طیف امواج نوری است که در نور خورشید وجود دارد و میتواند باعث آفتابسوختگی، پیری پوست، برنزه شدن و سرطان پوست بشود.
◊ التهاب و قرمزی پوست به دلیل نور آفتاب میتواند به دلیل بیماری پوست یا مصرف دارو باشد. به این واکنش التهابی حساسیت به نور آفتاب (photosensitivity) گفته میشود.
◊ التهاب و قرمزی پوست به دلیل نور آفتاب میتواند به دلیل خاصیت ذاتی پوست در واکنش به اشعهی ماوراءبنفش باشد. به این التهاب آفتابسوختگی (sunburn) گفته میشود.
◊ واکنش پوست به نور آفتاب از فردبهفردی متفاوت است. دکتر فیتزپاتریک بامطالعه روی رنگ مو، چشم و پوست، استعداد به آفتابسوختگی، برنزه شدن و سرطان پوست را تعیین کرده است. معیار فیتزپاتریک (Fitzpatric Skin Type) تیپ پوستی فرد و این استعدادها را مشخص میکند
بخشی از نور خورشید که قابلدیدن نیست اشعهی ماوراءبنفش هست. این اشعه گرچه برای ساختن ویتامین D در بدن استفاده میشود ولی مقدار بیشتر از حد آن باعث آسیب پوستی میشود. محافظت از نور آفتاب برای جلوگیری از این آسیبها ضروری است.
این اشعه دو نوع مهم در خود دارد:
اشعهی نوع A: عمق نفوذ بیشتر این اشعه باعث آسیب به رشتههای زیرپوست (دِرْم) و پیری پوست میشود.
اشعهی نوع B: انرژی بیشتری دارد. باعث آفتابسوختگی میشود. هردوی این اشعه میتوانند با آسیب پوستی در بلندمدت زمینهساز سرطان پوست شوند. اشعهی نوع B انرژی بیشتری دارد و سهم بیشتری در این مورد دارد.
بخشی از نور خورشید که قابلدیدن نیست اشعهی ماوراءبنفش هست. این اشعه گرچه برای ساختن ویتامین D در بدن استفاده میشود ولی مقدار بیشتر از حد آن باعث آسیب پوستی میشود. محافظت از نور آفتاب برای جلوگیری از این آسیبها ضروری است.
برای انتخاب یک ضدآفتاب مناسب باید اطلاعات زیر را در مورد آن بدانیم:
◊ محافظت در مقابل اشعهی نوع B یا فاکتور محافظت در برابر نور خورشید یا SPF
◊ محافظت در مقابل اشعهی نوع A یا وسیع الطیف
◊ فیزیکی یا شیمیایی بودن ضدآفتاب
◊ ضدآب بودن
◊ رنگی یا بیرنگ بودن ضدآفتاب
◊ فرم ضدآفتاب (کرم، پماد، لوسیون، ژل، فلوئید و اسپری)
اسپری (Spray):
استفاده از آنها راحت است بخصوص برای مناطقی که خیلی در دسترس نیستند. دو مشکلدارند یکی اینکه در اکثر موارد کمتر از حد موردنیاز استفاده میشوند. دوم نگرانی از استنشاق مواد اسپری شده وجود دارد. گرچه هنوز اخطاری در این مورد توسط سازمان غذا و دارو اعلامنشده است. اسپریها پایهی الکلی دارند و قابل اشتعال هستند.
لوسیون (Lotion):
انواع مختلفی دارند بعضی از لوسیونها مقدار روغن بیشتر و بعضی دیگر میزان آب و یا الکل بیشتر دارند. در حقیقت لوسیون ترکیبی از آب با قطرات چرب هستند که در آن معلق شده است. در مقایسه با کرم مقدار روغن در لوسیون کمتر است. به همین دلیل کمتر حالت چسبناک دارند و راحتتر جذب پوست میشوند. لوسیونها حالت مایع دارند.
لوسیونها برای پوست نرمال یا کمی خشک مناسب هستند. به این دلیل که لایهی چرب کمی روی پوست بهجا میگذارند برای استفاده در روز بخصوص روزهای داغ تابستان مناسب هستند.
کرم (Cream):
مقدار روغن در کرمها بیشتر است. فرض کنید که کرمها ترکیب ۵۰-۵۰ از آب و روغن هستند. حاوی ماده نگهدارنده هستند. کرمها در مقایسه با لوسیون چسبناکتر و ضخیمتر هستند. حالت نیمه جامد دارند. به خاطر روغن بالا پوست را هیدراته نگه میدارند.
کرمها برای پوستهای خشک و پوستهپوسته مناسب هستند تا بتواند آب داخل پوست را بهخوبی حفظ کند. به همین دلیل برای استفاده در روزهای سرد پاییزی مناسب هستند. شاید بهتر باشد از کرمهای خیلی چرب روی دستوپا و نه صورت استفاده کنید. اگر خشکی پوست صورت خیلی زیاد باشد کرمها برای صورت میتواند مفید باشد.
قانون دو انگشت زمانی هست که سر شما مو ندارد. اگر فقط نیاز به پوشش گردن و صورت و گوشها هست یک طول انگشت کافی است. به عبارتی برای هر ۹ درصد از سطح بدن ۵ گرم کرم یا ۵ سیسی لوسیون یا ۲ طول انگشت ضد آفتاب نباز است.
پلکهای یکی از مناطق پرخطر برای بروز سرطان پوست هست و نیازمند کرم ضدآفتاب دارد. اکثر افراد پوشش این ناحیه را فراموش میکنند. تا نزدیک مژهها ضد آفتاب بزنید. ضدآفتابهای شیمیایی باعث تحریک چشم میشود. برای این ناحیه ضد آفتابهای فیزیکی بهتر هستند. اگر حوصلهی ضدآفتاب برای پلک ها را ندارید از عینک آفتابی استفاده کنید.
لبها یکی از نواحی حساس برای بدخیمی هستند. پیشنهاد میکنم در این موارد از رژ لب با SPF بالای ۳۰ استفاده کنید. اینیکی از مواردی هست که معمولاً به آن توجه نمیشود.