لیپوماتیک و نحوه انجام آن

بسیاری از افراد از فرم بدن و سایز خود ناراضی بوده و با انجام ورزش های سنگین نیز موفق به کاهش وزن و فرم دهی بدن خود نمی شوند، این افراد بدنبال راهی برای حذف چربی های اضافه خود هستند. برای این منظور لیپوماتیک که یکی از جراحی های زیبایی بشمار می روند، جز بهترین گزینه هاست. لیپوماتیک یکی از بهترین راه ها برای رسیدن به فرم ایده ال بدن یا ایجاد نمای ساعت شنی و کاهش سایز بدن هست.

در این مقاله به طور کامل در مورد مزایای این روش، کاربردها و همینطور نحوه انجام آن صحبت خواهیم کرد، پس تا پایان مقاله همراه ما باشید.

اصطلاحات

لیپوماتیک چیست؟

لیپوماتیک نام دستگاهی است که برای لیپوساکشن از نیروی باد کمک گرفته شده است. نیروی باد از طریق یک دسته‌ی ویژه، لوله‌ی ساکشن را حرکت داده و این حرکت به‌صورت دورانی و رفت و برگشتی است.

زمانی که نیروی باد در یک دستگاه استفاده شود لفظ پنوماتیک بکار می رود. پیشوند پنومو (pnumo-) به معنی باد و لیپوساکشن به معنی حذف چربی‌ها از طریق مکیده ‌شدن است. از ترکیب لیپوساکشن با پنوماتیک، کلمه‌ی لیپوماتیک ساخته‌شده است.

شرکت واردکننده‌ دستگاه با تبلیغ زیاد و اغراق‌آمیز موفق شد، لیپوماتیک را معادل لیپوساکشن جا بیاندازد. لیپوساکشن یک روش جراحی کم تهاجمی برای حذف چربی‌های اضافه و فرم دادن بدن است. در این روش لوله مخصوصی بنام کانولا با برش‌های بسیار کوچکی وارد بافت چربی می‌شود. سلول‌های چربی با کمک فشار منفی به خارج مکیده می‌شود. عمل لیپوماتیک درواقع همان عمل لیپوساکشن است که با دستگاه‌ لیپوماتیک انجام می‌شود.

هدف از انجام لیپوماتیک

هدف لیپوماتیک دست‌یابی به فرم ایده‌آل بدن است. این جراحی مناسب افرادی است که باوجود انجام ورزش و رژیم، بازهم اندام ایده‌آل خود را به دست نیاورده‌اند. اثر اصلی لیپوماتیک، فرم دهی به بدن و کاهش سایز است.

اگر به دنبال روشی برای کاهش وزن هستید، لیپوماتیک پیشنهاد ایده‌آلی برای شما نیست. تمام روش‌های حذف چربی یا لیپوساکشن، برای حذف چربی‌های اضافه مقاوم به رژیم است. برای لیپوماتیک، وزن ایده‌آل زمانی است که شاخص توده‌ی بدنی شما زیر ۳۲ باشد. به دست آوردن فرم بدن جدید با شاخص توده بدنی بیش از ۳۴ پیشنهادی عملی ولی عاقلانه‌ای نیست.

کاندید مناسب برای لیپوماتیک

در چه مواردی نباید برای لیپوماتیک اقدام کرد؟

در موارد زیر انجام لیپوماتیک یا پیکرتراشی توصیه نمی شود.

◊ منع بی‌هوشی یا بی‌هوشی پرخطر

◊ شاخص توده بدنی بیش از ۳۴

◊ مصرف‌کننده‌ی فعال سیگار یا قلیان: مگر اینکه ۲ هفته قبل تا ۴ هفته بعد عمل قطع شود.

◊ مبتلا به دیابت کنترل نشده: در تمام بیماران دیابتی احتمال بروز عوارض بیشتر است. در این افراد تنها درصورت کنترل مناسب قند اجازه لیپوماتیک خواهند داشت.

در موارد زیر لیپوماتیک به تنهایی با نتیجه ی مطلوبی همراه نیست:

◊ وجود پوست اضافه در شکم

◊کیفیت نامناسب پوست

در این موارد علاوه بر لیپوماتیک باید پوست اضافه با جراحی باز حذف شود.

موارد منع نسبی	منع مطلق
شاخص توده بدنی بیش از ۳۴	منع بی هوشی
پوست اضافه	بیماری قلبی شدید
پوست بدون خاصیت ارتجاعی	بیماری کلیوی شدید
مصرف کننده فعال دخانیات	بیماری ریوی شدید
دیابت طولانی مدت	چاقی مفرط

موارد نامناسب برای لیپوماتیک

در این بخش از مقاله به بررسی موارد نامناسب لیپوماتیک خواهیم پرداخت.

منع بی‌هوشی

 هر عاملی که باعث ممنوعیت بی‌هوشی عمومی باشد برای لیپوماتیک ممنوع است. هر عاملی که بی‌هوشی را برای مراجعه‌کننده پرخطر کند برای لیپوماتیک ممنوع است. به‌عنوان مثل فردی که بیماری قلبی یا نارسایی قلبی قابل‌توجه دارد هرگونه عمل غیرضروری برای او ممنوع است.

شاخص توده بدنی

 شاخص توده بدنی به وزن و قد فرد وابسته است و با این معیار میزان چاقی سنجیده می شود. برای افراد چاق کاهش وزن ضروری است. درصورتی که شاخص توده بدنی بالای ۴۰ باشد، فرد مبتلا به چاقی مرضی (Morbid Obesity) است. لیپوماتیک و هرگونه پیکرتراشی برای این افراد ممنوع است. برای رفع این بیماری جراحی چاقی یا باریاتریک توصیه می شود.

اگر شاخص توده بدنی بیش از ۳۴ باشد توصیه می شود برای لیپوماتیک با رژیم و ورزش به زیر ۳۴ کاهش داده شود.

پوست اضافه یا کیفیت نامناسب پوست

وقتی پوست اضافه قبل عمل وجود داشته باشد یا به عبارتی افتادگی پوستی مشهود باشد لیپوساکشن یا پیکرتراشی باعث تشدید این افتادگی می‌شود؛ یعنی بعد لیپو پوست حالت افتاده‌تر و چروک پیدا می‌کند. همین‌طور اگر پوست کیفیت مناسب نداشته باشد، بعد لیپو احتمال افتادگی پوست وجود خواهد داشت. وقتی چربی‌های زیرپوست تخلیه می‌شود باید پوست کمی جمع شود یا حالت افتادگی به دلیل کاهش حجم چربی به وجود نیاید. در این افراد نیاز است پوست اضافه با جراحی باز حذف شود.

وقتی پوست اضافه شکم وجود دارد، حذف پوست اضافه یا ابدومینوپلاستی همراه لیپو انجام می‌شود. با این حال حذف پوست اضافه می‌تواند در مرحله‌ای جدا، ۳ تا ۶ ماه بعد هم انجام شود.

وقتی پوست کیفیت مناسبی ندارد و حالت ارتجاعی خود را از دست‌ داده بعد لیپو، افتادگی رخ می‌‌دهد. در این موارد هم برداشتن پوست همراه یا بعد لیپوماتیک برای نتیجه ی مطلوب ضروری است.

مصرف سیگار و ابتلا به دیابت

در هر دو حالت خونرسانی پوست کاهش پیدا کرده است. لیپو در این موارد می‌تواند با کاهش بیشتر خونرسانی باعث آسیب پوستی شود. مصرف دخانیات باید ۲ هفته قبل تا ۴ هفته بعد عمل قطع‌شده باشد. بیماری قند یا دیابت برای عمل باید کنترل مناسب داشته باشد.

در صورت کنترل نامناسب قند جراحی ممنوع است. افراد مبتلا به بیماری قند یا دیابت باید اطلاع داشته باشند با وجود کنترل مناسب قند حتمال بروز عارضه بیشتر از افراد عادی است.

نحوه انجام لیپوماتیک

عمل لیپوماتیک در واقع همان عمل لیپوساکشن است که با دستگاه‌ لیپوماتیک انجام می‌شود. در این روش با چند برش کوچک محلول مخصوصی به بافت چربی تزریق می‌شود. این محلول حاوی سرم نمکی، بی‌حس‌کننده و منقبض کننده عروق است. مایع تزریق‌شده باعث سهولت برداشت چربی می‌شود. بی‌حس‌کننده درد بعد عمل را کاهش می‌دهد و منقبض‌کننده عروقی خونریزی حین عمل را کاهش می‌دهد.

بعد از مدتی انتظار، لوله‌ی لیپوماتیک وارد بافت چربی می‌شود. این لوله‌ها قطری حدود ۳ تا ۵ میلی‌متر دارند. با حرکت لوله، سلول‌های چربی شکسته شده و با کمک فشار منفی تخلیه می‌شود. این حرکت امکان فرم دهی بهتری ایجاد می‌کند.

دستگاه لیپوماتیک وسیله‌ای است که با کمک پمپ هوا کار می‌کند.

این پمپ باعث حرکات رفت ‌و برگشتی در لوله‌ی ساکشن می‌شود.

با کمک این حرکت‌ها، بافت‌ چربی، به ذرات ریزتری شکسته می‌شود. در نوک لوله‌ی ساکشن، سوراخ‌هایی وجود دارد.

فشار منفی از طریق این لوله، چربی خردشده را بیرون می‌کشد.

لیپوماتیک تنها حرکات لرزشی و رفت و برگشتی ایجاد می‌کند. حرارت، صوت یا لیزر در تخریب چربی با لیپوماتیک هیچ نقشی ندارد. این چربی را می‌توان برای تزریق به دیگر نقاط بدن استفاده کرد. برای مثال می‌توان چربی اضافی را از شکم و پهلو برداشت و به باسن، سینه یا گونه تزریق کرد.

علت محبوبیت لیپوماتیک

محبوبیت لیپوساکشن در ایران، هم‌زمان با ورود دستگاه لیپوماتیک بوده است. هنوز هم پیکرتراشی یا لیپوماتیک جزء پرطرفدارترین جراحی‌های پلاستیک است. در مقطعی، بیشتر موارد لیپوساکشن با دستگاه لیپوماتیک انجام می‌شد. این درهم تنیدگی به‌قدری بود که لیپوماتیک معادل تخلیه‌ی چربی معنی‌ ‌شد. طرفداران لیپوماتیک در حقیقت طرفدار لیپوساکشن هستند. این دستگاه به دلیل تزریق خودکار محلول و سهولت در ساکشن چربی‌های متراکم ناحیه پشت تنه بین جراحان پلاستیک هم مقبولیت دارد.

پیکرتراشی یا لیپوساکشن، شایع‌ترین عمل جراحی زیبایی است. مقبولیت زیاد لیپوماتیک برای ایجاد ظاهر ایده‌آل، بدون ورزش و رژیم است. زمانی که شاخص توده‌ی بدنی مناسب باشد این مقبولیت قابل‌درک و دفاع است. چربی ناحیه بازو، غبغب و پهلو در مقابل ورزش و رژیم غذایی می‌توانند مقاوم باشد و لیپو برای آن‌ها معجزه‌آساست.

مزایای لیپوماتیک

شکل‌دهی و فرم دهی با پیکرتراشی بسیار مؤثر و ماندگار است. این فر دهی با لیپوماتیک برای جراح راحت تر است. منتها این سهولت فرم دهی در مورد لیپوست و پال هم صادق هست. نکته‌ی مهم این است که یک جراح باتجربه می‌تواند با لیپوساکشن هم این نتایج را به دست آورد.

مزایا

تاثیر قابل توجه و سریع

شکل دهی با برداشتن یا اضافه کردن چربی

حذف قطعی چربی با حجم زیاد

استفاده از چربی برای جوانسازی و تزریق

ترکیب شدن با سایر اعمال جراحی

تب‌وتاب اولیه پیکرتراشی با لیپوماتیک فروکش کرده و اکثر جراحان به این نتیجه رسیده‌اند که پیکرتراشی با لیپوماتیک تفاوت و ماندگاری متفاوتی نسبت به لیپوساکشن ساده ندارد.

شایعات مربوط به دستگاه لیپوماتیک

در مورد لیپوماتیک تبلیغاتی شده است که نه در لیپوماتیک و نه در هیچ روش دیگر لیپوساکشن هنوز اختراع نشده است مثل:
◊ لیپوماتیک باعث لیفت و جمع شدن پوست می‌شود.
◊ در لیپوماتیک خطر آمبولی چربی بسیار کم است و تقریباً گزارش نشده است.
◊ درد، ورم و ترشحات پس از لیپوماتیک بسیار کمتر است.
◊ خستگی و کوفتگی بعد عمل لیپوماتیک بسیار کمتر از روش‌های قدیمی است.
◊ دوره نقاهت بعد لیپوماتیک کوتاه‌تر است.

به این جملات توجه کنید:

«لیپوماتیک عملی سرپایی محسوب می‌شود و احتمال آمبولی بسیار کم است. در عمل لیپوماتیک، درد، تورم و کبودی بسیار کم‌تر از لیپوساکشن است. با لیپوماتیک، حالت سلولیت و ناهموار در زیرپوست ایجاد نمی‌شود. پوست اضافه به‌خوبی جمع می‌شود و مدت‌زمان بهبودی آن کوتاه‌تر از سایر روش‌هاست»ّ. هیچ‌یک از این جملات واقعیت ندارد و جز مزایای لیپوماتیک نیست. آمبولی به مدت عمل جراحی، وزن شما و به‌کارگیری روش‌های ضدآمبولی مثل جوراب و تحریک زودرس ارتباط دارد. درد و تورم ارتباطی به نوع دستگاه ندارد و بیش از همه به آستانه‌ی تحمل فرد بستگی دارد. سلولیت و ناهمواری به‌صورت مستقیم به تبحر جراح مربوط است. جمع شدن پوست بیش از هر چیز به کیفیت پوست شما مربوط است. طول نقاهت بین روش‌های متفاوت پیکرتراشی تفاوتی ندارد.

خطرات لیپوماتیک

آمبولی، نامنظمی پوست بعد پیکرتراشی و نکروز یا آسیب پوستی بعد عمل، مهم‌ترین عوارض لیپوماتیک و سایر روش‌های پیکرتراشی است. این عوارض در پیکرتراشی با لیپوماتیک، نسبت به سایر روش‌ها کمتر نمی‌شود.

خطر آمبولی

استفاده از لیپوماتیک برای حذف چربی‌ها، خطر آمبولی را کاهش نمی‌دهد. عوامل اصلی آمبولی در لیپو، بی‌حرکتی، جراحی طولانی، وزن زیاد یا شاخص توده بدنی بالا، مصرف قرص ضدبارداری و مصرف سیگار است. هرچه زمان عمل شما طولانی‌تر باشد خطر آمبولی بیشتر است. استفاده از جوراب ضدآمبولی حین و بعد عمل، حرکت زودتر بعد عمل و حرکت دادن پاها حین استراحت خطر آمبولی را کاهش می‌دهد. استفاده از داروی‌های ضد انعقاد بعد از عمل در صورت لزوم، می‌تواند خطر آمبولی را کاهش دهد.

برای اطلاع از روش‌های جلوگیری از آمبولی و سرنوشت بعد از بروز آن می‌توانید مقاله‌ی آمبولی را مطالعه کنید.

نامنظمی پوستی

در پیکرتراشی با هر روشی از جمله لیپوماتیک احتمال نامنظمی و ناهمواری وجود دارد. یکنواختی بیش از همه به تجربه‌ی جراح، ماساژ بعد عمل و گن مربوط است. هرچه میزان تخلیه چربی سطحی‌تر باشد احتمال ناهمواری بیشتر است. باید در نظر داشت نقش اصلی را تجربه‌ی جراح پلاستیک بازی می‌کند.

آسیب پوست

آسیب به عروق خونی تقریباً در همه‌ی روش‌های لیپوساکشن وجود دارد و میزان آن باهم تفاوت معنی‌داری ندارد. در ویزر (VASER) به دلیل سایز کوچک‌تر لوله و استفاده از فشار مکشی پایین‌تر، احتمالاً آسیب عروق سطحی کمتر از سایر روش‌هاست. هرچه میزان حذف چربی‌های زیرپوست بیشتر و سطحی‌تر باشد شانس آسیب پوست یا نکروز بیشتر می‌شود.

لیپوماتیک را برای چه قسمت‌هایی از بدن می‌توان انجام داد؟

هر ناحیه‌ای از بدن که چربی اضافه داشته باشد قابلیت ساکشن با لیپوماتیک را دارد. از این تکنیک‌، برای کاهش چربی در ناحیه پشت، کمر، بازو، خط سوتین، باسن، ران، صورت و غبغب، استفاده می‌شود بهترین قسمت‌های بدن برای کاهش سایز با لیپوماتیک شکم، پهلو و پشت، بازو و غبغب است.
لیپوساکشن صورت به دلیل نزدیکی به اعصاب حرکتی صورت و خطرات همراهش توسط جراحان پلاستیک استقبال نمی‌شود.

شکم، پهلو و پشت

لیپوماتیک شکم، پشت و پهلو شایع‌ترین محل‌ها هستند و به پیکرتراشی یا لیپوی ۳۶۰ درجه هم معروف است. معمولاً با لیپوی خارج قفسه‌ی سینه و ناحیه‌ی بند سوتین و ابدومینوپلاستی همراه می‌شود. چربی پشت و کمر متراکم هستند و استفاده از لیپوماتیک بسیار کمک‌کننده است. از چربی به دست آمده برای فرم دهی باسن به‌صورت هم‌زمان استفاده می‌شود که به لیفت باسن برزیلی یا BBL شهرت پیداکرده است. از این چربی برای جوان‌سازی یا حجم‌دهی به‌صورت هم استفاده می‌شود.
انجام لیپوی بازو، غبغب، به همراه لیپوی ۳۶۰ درجه با لیپوماتیک و ترانسفر چربی به باسن امروزه جزء پرطرفدارترین روش‌های پیکرتراشی و فرم دهی بدن است.

سینه

 لیپوماتیک سینه در خانم‌ها برای کاهش حجم منسوخ‌شده انجام نمی‌شود. در این موارد ماموپلاستی انجام خواهد شد. در ماموپلاستی، گاهی ساکشن زیر یا خارج سینه لازم است. لیپوماتیک در سینه‌ی اضافه‌ی خانم‌ها (Accessory Breast) کاربرد دارد. از چربی به‌دست‌آمده برای تزریق در داخل یا بالای سینه بخصوص در لیفت با پروتز سینه استفاده می‌شود.
در بزرگی سینه آقایان یا ژنیکوماستی لیپوساکشن جزء استاندارد عمل است.

بزرگی ناحیه‌ی سینه در آقایان از بزرگی غده پستان و تجمع چربی به وجود می‌آید. ساکشن برای این موارد بسیار موثر است و حذف بافت غده‌ای با لیپوماتیک راحت انجام می‌شود.

غبغب

لیپوماتیک غبغب با نتیجه‌ی خیلی خوبی همراه است. لیپوی غبغب با تزریق هم‌زمان چربی به یک چانه‌ی کوچک، اثر معجزه‌آسایی در ظاهر صورت دارد.

لیپوی غبغب با بی حسی موضعی بدون بی هوشی به‌راحتی ‌قابل انجام است. بعد از لیپوی غبغب نیاز است تا ۲ هفته از گن مخصوص استفاده شود. لیپوی غبغب در صورت شلی پوست گردن و یا سن بالای ۴۰ سال باید با احتیاط انجام شود.

صورت

ساکشن صورت باید با فشار مکش و سرعت کم انجام شود. اگرچه لیپوماتیک امکان تنظیم سرعت حرکت لوله و فشار مکش را می‌دهد ولی برای صورت به عقیده‌ی من انتخاب خیلی مناسبی نیست. چربی‌های صورت در نزدیکی اعصاب حرکتی است و به دلیل احتمال خطر آسیب اعصاب، لیپوساکشن صورت‌بین جراحان پلاستیک محبوب نیست.

بازو

لیپوماتیک بازو برای ایجاد ظاهر بهتر بازوها در لباس بسیار مؤثر است. درصورتی‌که شلی پوست وجود داشته باشد یا پوست کیفیت مناسب نداشته باشد لیپوی بازو می‌تواند با افتادگی همراه شود. در این موارد لیپو همراه با لیفت بازو انجام می‌شود. برخلاف شکم، پهلو و پشت، نواحی خاصی از بازو را نباید لیپو کرد. به عبارتی ساکشن ۳۶۰ بازو ممنوع است.

ران

تجمع چربی در ران شیوع زیادتری نسبت به بازو دارد. در چاقی‌های گلابی‌شکل تجمع چربی در ران‌ها آزاردهنده است. کاهش اعتمادبه‌نفس، مشکل درراه رفتن، عرق سوز‌شدن و مشکل در انتخاب لباس در تجمع چربی این ناحیه شایع است. ساکشن ران با لیپوماتیک در کاهش سایز و بهبود قابل‌توجه در ظاهر ران‌ها در لباس بسیار مؤثر است.
کاهش چربی داخلی ران می‌تواند مشکلات سائیدگی پوست و راه رفتن را برطرف کند. لیپوی خارجی ران و تزریق در فرورفتگی خارج باسن در بهبود ظاهر شکل ظاهری را‌ن از نواحی دیگر مؤثرتر است.

نامنظمی و افتادگی پوست، بخصوص در سمت داخل ران، اجرای تکنیکی مشکل لیپوی ران و نگرانی از افتادگی پوست بعد عمل محبوبیت لیپوی ران را کاهش داده است.

آیا پوست با لیپوماتیک جمع یا لیفت می‌شود؟

جمع شدن پوست یا لیفت شدن بعد لیپو مساله‌ی غیرقابل‌پیش‌بینی هست. این ادعا که در لیپوماتیک به دلیل خاصیت دستگاه جمع شدن پوست رخ می‌دهد صحیح نیست؛ یعنی لیپوماتیک خاصیت لیفت کننده‌ی بیشتری نسبت به لیپوساکشن معمولی ندارد. احتمالاً سه عامل در جمع شدن پوست مؤثر است:

◊ کیفیت پوست (ژنتیک پوست فرد)
◊ ساکشن چربیِ سطحی
◊ ضخامت پوست

قطعاً کیفیت پوست و عوامل ارثی در جمع شدن پوست مؤثر است. وجود بارداری یا بدن‌سازی راهنمای خوبی در این مورد است. در این دو مورد پوست باید متناسب با شرایط تغییر کند؛ یعنی با بارداری پوست باز شود (به‌اصطلاح کش آمدن) و بعد زایمان جمع شود. هرچه میزان ترک‌های پوست و افتادگی پوست بعد زایمان بیشتر باشد کیفیت پوست نامناسب‌تر است. در این موارد انتظار جمع شدن پوست کمتر است.
به نظر می‌رسد هرچه ناحیه‌ای که ساکشن می‌شود پوست ضخیم‌تری داشته باشد احتمال جمع شدن بیشتر است. پوست ناحیه بازو نسبت به پشت ضخامت کمتری دارد؛ یعنی در شرایط یکسان انتظار جمع شدن پوست در پشت بیشتر از بازو است.

 احتمالاً هرچه ساکشن نزدیک‌تر به سطح پوست انجام شود احتمال جمع شدن پوست بیشتر می‌شود. در لیپو معمولاً برای حفظ خونرسانی سطحی، چربی عمقی‌ ساکشن می‌شود. هرچه ساکشن سطحی‌تر باشد احتمال آسیبخونرسانی پوست بیشتر می‌شود ولی احتمال جمع شدن پوست هم بیشتر می‌شود. استفاده از ویزر (VASER) در لیپوساکشن امکان لیپوی سطحی ایمن‌تری را فراهم می‌کند. لیپوی سطحی‌تر و احتمالاً خود امواج صوتی در لیپو ویزر (VASER) احتمال جمع شدن پوست را بیشتر می‌کند.

سلولیت و لیپوماتیک

سلولیت

سلولیت به معنی فرورفتگی‌هایی هست که در سطح پوست دیده می‌شود. باسن، ران و ناحیه‌ی خارج مفصل ران (ناحیه‌ی هیپ) مناطقی هستند که در آن‌ها سلولیت بیشتر دیده می‌شود. این‌یک ویژگی ژنتیکی است. علت بوجود آمدن سلولیت، باندهای فیبرویی هستند که پوست را به بافت‌های عمقی وصل می‌کند. باگذشت سن، نازک شدن پوست و چاقی شدت سلولیت می‌تواند بیشتر شود.

---

اصلاح سلولیت

هیچ روش تضمین‌شده‌ای برای اصلاح سلولیت وجود ندارد. لیپوساکشن به‌تنهایی ممکن است سلولیت را تشدید کند. تا زمانی که‌ باندهای فیبرو وجود دارند سلولیت اصلاح نخواهد شد. به دلیل این باندهای فیبرو احتمال تخلیه‌ی ناهمگون چربی و تشدید ناهمواری با لیپو وجود دارد.

◊ اگر بخواهیم ناحیه‌ای که دچار سلولیت هست را لیپوماتیک کنیم، معمولاً محافظه‌کارانه یا به مقدار کم خواهد بود.
◊ اگر بخواهیم ناحیه‌ای که دچار سلولیت هست را اصلاح کنیم از ساب‌سیژن، تزریق فیلر یا جی-پلاسما استفاده می‌کنیم. فیلری که برای این مورد استفاده می‌شود، اسکالپترا هست که در ایران به‌راحتی در دسترس نیست. جی-پلاسما هم هنوز وارد بازار ایران نشده است.

لیپوماتیک، کاهش وزن یا سایز؟

بین کاهش وزن و کاهش سایز همیشه ارتباط مستقیمی وجود ندارد. لیپوماتیک با اینکه کاهش وزن کمی ایجاد می‌کند ولی با تغییر حجم چربی هدفمند، تغییر سایز قابل‌توجهی ایجاد می‌کند. به‌عنوان‌مثال در ۶ لیتر لیپوساکشن،کاهش سایز قابل‌توجهی در ناحیه‌ی کمر ایجاد می‌شود. ولی مقدار کاهش وزن شاید ۲ تا ۴ کیلوگرم باشد.

ساعت شنی معروف است. کاهش سایز قابل توجه، ولی کاهش وزن ممکن است ناچیز باشد. با تزریق چربی بدست آمده به باسن نمای منحنی شکل مناسبی که به S-Curve شناخته می شود ایجاد می شود.

باید توجه داشت الگوی از بین رفتن چربی با ورزش و رژیم در افراد متفاوت است. ممکن است با رژیم، برای حذف چربی‌های پهلو چربی‌های مطلوب صورت هم از دست برود.

آیا چربی‌های اضافه با لیپوماتیک برای همیشه از بین می‌رود؟

سلول‌های چربی باقی‌مانده این توانایی رادارند که بزرگ‌تر شوند. اگر در سبک زندگی تغییری ایجاد نشود و رژیم متعادلی برقرار نشود حجم سلول‌های چربی باقی‌مانده اثر لیپوساکشن را از بین خواهد برد.

چربی احشایی و لیپوماتیک باید توجه داشته باشید در لیپوساکشن یا پیکرتراشی به هر روش، فقط چربی های زیر پوست تخلیه می شوند. چربی احشایی که داخل شکم و اطراف روده هاست با لیپوساکشن یا ابدومینوپلاستی برداشته نمی شوند. تنها راه برای حذف چربی احشایی ورزش و رژیم غذایی است.

بعد پیکرتراشی انگیزه‌ی فرد برای حفظ فرم مناسب اندام و تنه افزایش پیدا می‌کند. بیشتر ورزش می‌کنند و رژیم غذایی را رعایت می‌کنند و با کمک این انگیزه‌ی مضاعف امکان کاهش وزن بعد عمل وجود دارد.

مراقبت‌های پس از جراحی لیپوماتیک

خلاصه‌ی کارهایی که بعد از لیپوماتیک باید انجام شود:

◊ ماساژ بعد عمل و هشت هفته استفاده از گن برای به دست آوردن فرم مناسب نهایی
◊ میوه و سبزیجات تازه در رژیم غذایی + مصرف کافی آب (حداقل ۸ لیوان در روز)
◊ پرهیز از ورزش سنگین تا ۸ هفته (پیاده‌روی از هفته‌ی دوم بلامانع است)
◊ ورزش منظم و رژیم غذایی مناسب کلید حفظ نتایج پیکرتراشی

رژیم غذایی

به مقدار کافی آب مصرف کنید. سعی کنید در چند روز بعد عمل ادرار خود را افزایش دهید. آب‌میوه تازه برای بهبود زخم‌های شما مفید است. بهتر است از مصرف غذاهای چرب یا نفاخ (شامل حبوبات) در روز‌های بعد عمل پرهیز کنید. اگر یبوست دارید، ملین و سبزیجات کافی استفاده کنید. از خوردن نوشیدنی‌های الکلی تا حد امکان پرهیز کنید. زمانی که مصرف مسکن را متوقف کردید می‌توانید مصرف الکل داشته‌باشید. تا یک ماه، مصرف نمک را تا جای ممکن کنار بگذارید.

چرا مصرف مایعات را زیاد انجام دهم؟ حین عمل مقداری از چربی‌ها، حین لیپوساکشن وارد جریان خون می‌شود. مصرف مایعات کم می‌تواند دفع این چربی‌ها را به تأخیر بیاندازد.

چرا مصرف الکل و نمک را هفته‌ی اول بعد عمل محدود کنم؟ مصرف الکل و نمک، باعث تشدید ورم می‌شود. در حالت عادی در هفته‌ی اول اوج ورم بعد عمل است که با محدود کردن مصرف الکل و نمک از تشدیدان جلوگیری می‌کنیم.

فعالیت فیزیکی

استراحت مطلق برای چند ساعت اول بعد از جراحی فقط توصیه می‌شود. راه رفتن، به برگشتن سریع‌تر شرایط گوارشی و جلوگیری از لخته شدن خون کمک زیادی می‌کند. حتماً بعد از چند ساعت مرتب راه بروید و دایم در تخت استراحت نکنید. در بستر مچ پا را حرکت بدهید. از نشستن طولانی پرهیز کنید. زمان نشستن بهتر است پاها راکمی بالاتر قرار دهید.
بعد از چند روز پیاده‌روی توصیه می‌شود ولی ورزش کردن را تا ۸ هفته انجام ندهید. حین راه رفتن شکم‌بند یا گن حتماً داشته ‌باشید.

شکم‌بند یا گن طبی

برای بهبود تخلیه مایعات جمع شده زیرپوست و ورم حتماً شکم‌بند و یا گن طبق دستور استفاده کنید. معمولاً در اتاق عمل آن را به تن شما کرده‌اند. گن را فقط برای رفتن به حمام یا شستشو از بدن خارج کنید. توصیه ما استفاده ۲۴ ساعته از گن است. گن کمک می‌کند تا پوست ناحیه‌ی‌ لیپو به بافت زیرین بچسبد و بافت یکسانی ایجاد شود. از شکل‌گیری سروما هم جلوگیری ‌شود. بعد از چند روز که ورم فروکش می‌کند به‌تدریج گن شل می‌شود و نیاز به تنگ کردن دارد.

وقتی گن می‌پوشید نباید چین‌وچروک ایجادشده باشد. بهتر است غزن یا زیپ گن جلوی شکم قرار داشته باشد. برای تنگ کردن گن پهلو یا پشت، نواحی مناسب است.

تخلیه ترشحات و ماساژ

در تونل‌های زیرپوستی که به دلیل لیپوماتیک ایجاد می‌شود، همیشه مقداری مایع خونابه جمع می‌شود. خروج خونابه از طریق منافذی که باز گذاشته‌شده، حتی به مقدار زیاد بعد عمل تا چند روز طبیعی است. معمولاً برای جذب این ترشحات زیر گن یا شکم‌بند پوشک گذاشته می‌شود. این مایعات باید تخلیه شود. ماساژ در هفته‌ی اول به‌ملایمت برای خارج کردن این ترشحات است. بهتر است ماساژ در حمام و با آب ولرم همراه شامپو انجام شود. عدم تخلیه‌ی این ترشحات می‌تواند باعث ناهمواری و مشکلات بعدی شود.

ماساژ لنفاتیک بعد از مرحله اولیه که ماساژ برای تخلیه ترشحات انجام میشود ماساژ لنفاتیک توصیه میشود. این ماساژ با فشار ملایم برای تسریع رفع ورم و یکنواختی استفاده می‌شود. این ماساژ را می‌توانید با روغن انجام دهید.

اگر یکنواختی مناسبی در هفته ی دوم ایجاد نشده بود ممکن است جلسات ماساژ با کمک دستگاه فراصوت (LPG) انجام شود.

مراقبت از زخم و حمام کردن

۴۸ ساعت بعد از عمل حتماً حمام کنید. حین استحمام ماساژ بدهید. نیازی به شستشو با سرم نیست و استفاده از آب و شامپو یا صابون کفایت است. برای کاهش سوزش می‌توانید از شامپوی‌ بچه استفاده کنید. در چند روز اول میزان ترشحات می‌تواند زیاد باشد. در این موارد می‌توانید لبه‌های منافذ را با پماد چرب کنید و روی آن‌ را با یک گاز بپوشانید. بعد زیر گن یا شکم‌بند از پوشک‌ استفاده کنید تا ترشحات را جذب کند.

وقتی ترشحات کم شد می‌توانید زخم را با گاز یا پانسمان آماده بپوشانید. اگر پانسمان آماده استفاده نمی‌کنید برای چسباندن پانسمان از چسب ضد حساسیت با چسب حصیری استفاده کنید. اگر می‌توانید با گن یا شکم‌بند گاز را در محل مهار کنید که چه‌بهتر. استفاده‌ی طولانی از چسب باعث آسیب پوستی می‌شود.

مصرف دارو

آنتی‌بیوتیک و مسکن جزء داروهای ثابت بعد عمل هستند. برای کنترل درد در دو روز اول، توصیه می‌کنم از شیاف استفاده کنید.

در مصرف مسکن نه صرفه‌جویی کنید و نه زیاده‌روی. مصرف کم مسکن می‌تواند حرکت کردن و تنفس عمیق را به دلیل درد محدود کند. هردوی این موارد می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد. مسکن‌ها می‌توانند باعث خونریزی و مشکلات گوارشی شوند بنابراین در مصرف آن‌ها زیاده‌روی نکنید. پیشنهاد می‌شود مسکن را طبق دستور چه درد داشته باشید چه نداشته باشید مصرف کنید. در صورت عدم کنترل درد با این دستور، حتماً پزشک خود را در جریان بگذارید. اگر از قبل مشکلات گوارشی دارید همراه مسکن آنتی‌اسید یا امپرازول مصرف کنید.

موارد ویژه

مهم‌ترین کار برای کاهش خطر آمبولی حرکت کردن است. این خطر بخصوص در هفته‌ی اول بعد عمل زیاد است. در مواردی که پزشک احتمال خطر زیادی بدهد داروی رقیق‌کننده (مثل کلگزان) یا جوراب مخصوص به شما خواهد داد.

---

گاهی به دلیل شرایط خاص برای چند روز بعد از عمل ترکیب روبرو برای شما تجویز می‌شود. ژل دیلتیازیم را باید در یخچال نگه‌داری کنید. این ژل گردش خون پوست را تقویت می‌کند. ممکن است پماد دمولافار کبودی‌های بعد از عمل را کمتر کند.

برای مراقبت بهتر بعد از عمل باید شرایط طبیعی و غیرطبیعی بعد از عمل را نیز بشناسید. که در ادامه مقاله آن ها را بررسی خواهیم کرد.

شرایط طبیعی بعد عمل

ضعف و سرگیجه

بعد از بی‌هوشی تا چند روز سرگیجه طبیعی است. همراه چربی معمولاً مقداری خون هم خارج می‌شود. خون ازدست‌رفته باعث ضعف و تشدید سرگیجه‌ی ناشی از بی‌هوشی می‌شود. این کم‌خونی به‌تدریج برطرف می‌شود.

از رانندگی کردن پرهیز کنید. هنگام استحمام حتماً صندلی در حمام بگذارید تا بتوانید استراحت کنید. درب حمام یا سرویس بهداشتی را قفل نکنید تا در صورت سرگیجه شدید کسی به شما کمک کند. هنگامی‌که از حالت خوابیده می‌خواهید بلند شوید این کار را به‌آرامی انجام دهید. اگر دچار سرگیجه شدید، شدید کمی بنشینید معمولاً سرگیجه فروکش می‌کند. هنگام استفاده از سرویس بهداشتی به‌آرامی بلند شوید. بلند شدن سریع می‌تواند باعث حمله شدید سرگیجه و افتادن شود.

تهوع

تهوع بعد عمل به دلیل داروهای بی‌هوشی شایع است. بخصوص بعد عمل می‌تواند شدید باشد که دارو تجویز می‌شود. معمولاً بعد ترخیص تهوع برطرف شده است ولی می‌تواند تا یک هفته ادامه پیدا کند. در صورت تداوم تهوع مشاوره بگیرید.

بی‌نظمی قاعدگی

عقب یا جلو افتادن قاعدگی ماهانه عارضه جانبی هر عملی می‌تواند باشد و جای نگرانی ندارد.

تب

بالا رفتن دمای بدن در ۴۸ ساعت اول بعد عمل طبیعی است. هرچه میزان عمل وسیع‌تر باشد احتمال تب کردن بعد عمل بیشتر است. تب در ۴۸ ساعت اول جای نگرانی ندارد و مسکن‌ تجویزشده کفایت است. همه‌ی مسکن‌ها به‌نوعی تب‌بر هستند. تداوم تب یا تب بعد از ۴۸ ساعت نیاز به مراجعه دارد. حتماً برای وجود تب، از دماسنج طبی استفاده کنید. احساس گرما ممکن است تا دو هفته اتفاق بیفتد.

ورم و خونمردگی

ورم و خون‌مردگی بعد عمل طبیعی است و در افراد مختلف متفاوت است. خون‌مردگی‌ها تا دو هفته ادامه خواهد داشت. ورم معمولاً در هفته‌ی دوم افزایش پیدا می‌کند. مصرف آناناس و محدود کردن مصرف نمک می‌تواند به کاهش ورم و خونمردگی کمک کند. درصورتی‌که خونمردگی در حال افزایش باشد حتماً باید مراجعه کنید. درصورتی‌که با نواحی بارنگ تیره‌تر از خونمردگی مواجه شدید گن را بازکنید و مراجعه کنید. این نواحی ممکن است شبیه سوختگی باشند.

خارش

معمولاً روند ترمیم در بدن با خارش همراه است. دوش آب سرد به کاهش خارش کمک می‌کند. اگر میزان خارش زیاد بود از داروی ضد خارش استفاده کنید و از خاراندن پرهیز کنید. اگر خارش بعد از کاهش ورم با قرمزی پوست همراه شد ممکن است به گن یا پانسمان حساسیت پیداکرده باشد.

لوله‌ی تخلیه یا درن

معمولاً یک یا دو لوله از جدار شکم بیرون آمده است که ممکن است به مخزنی متصل باشد. به این لوله‌ها دِرَن (Drain) گفته می‌شود که مسئول تخلیه‌ی خونابه‌های زیرپوست است. این لوله‌ها با بخیه به بدن متصل شده است. تخلیه‌ی مایع خونابه‌ای از آن‌ها طبیعی است. اگر غلظت خون در آن‌ها زیاد بود یا حجم تخلیه‌شده از آن‌ها افزایشی بود حتماً مشاوره بگیرید.

شرایط غیرطبیعی بعد عمل

◊ تورم یا برجستگی پیش‌رونده، نشانه‌یِ تشکیل سروما یا هماتوم است. درصورتی‌که روند کاهش ورم متوقف شد یا ناحیه‌ای دچار تورم شد برای بررسی تجمع مایع زیرپوستی باید مراجعه کنید.
◊ درصورتی‌که کبودی پوست متوقف نشد یا تیرگی زیاد بود باید شکم‌بند یا گن را بازکنید و در اولین فرصت برای معاینه مراجعه کنید.
◊ بعد از عمل درد کتف یا کمر ممکن است وجود داشته باشد ولی ساق پا نباید درد داشته باشد. در صورت درد ساق پا باید مراجعه کنید.

◊ کوتاه شدن نفس یا بروز تنگی نفس غیرطبیعی است و باید فورا پزشک خود را مطلع کنید. اگر به پزشک دسترسی ندارید به نزدیکترین اورژانس مراجعه کنید.

◊ وجود تب بیش از ۳۸ درجه بعد روز دوم عمل غیرطبیعی است و باید به پزشک اطلاع دهید.

◊ وجود ترشح واضحا خونی یا قرمزتر شدن ترشحات غیرطبیعی است و باید به پزشک خود اطلاع دهید.

◊ افزایش درد یا عدم کاهش درد بعد از روز دوم غیرطبیعی است. اگر برای کنترل درد مجبور به استفاده ی بیشتری از مسکن نسبت به روز قبل داربد غیرطبیعی است.

عوارض لیپوماتیک

یکسری از عوارض ناشی از لیپوماتیک شیوع نسبی دارند. ورم و خونمردگی بعد از عمل طبیعی است و جزء عوارض لیپوماتیک محسوب نمی‌شود. ماساژ و استفاده مناسب از شکم‌بند و گن برای اصلاح این وضعیت می‌تواند کمک‌کننده باشد. تغییر حس پوستی عارضه‌ای قابل‌چشم‌پوشی است و معمولاً بعد از مدتی اصلاح می‌شود.

◊ تغییر حس پوستی
◊ تجمع مایع زیرپوست
◊ نامنظمی پوست

یکسری از عوارض نادر هستند و جلوگیری از بروز آن‌ها به معاینه‌ی دقیق قبل عمل و انجام جراحی با دقت زیاد نیاز دارد. این عوارض شامل‌اند بر:

◊ تغییر رنگ پوستی
◊ آسیب خونرسانی به پوست
◊ لخته و آمبولی
◊ تشدید سلولیت
◊ شل شدن پوست
◊ آسیب به احشاء

تغییر حس پوست

حین لیپوماتیک اعصاب ظریف پوستی آسیب می‌بینند. این آسیب عارضه نیست، نتیجه‌ی طبیعی این روش درمانی است. بین روش‌های مختلف لیپوساکشن از این بابت تفاوتی وجود ندارد. معمولاً بی‌حسی بعد از مدتی رفع می‌شود. بی‌حسی دایمی شکایت گذرایی است، درمان خاصی ندارد و مشکلی هم ایجاد نمی‌کند.

آسیب و تغییر رنگ پوست

حین لیپوماتیک تعدادی از عروق آسیب می‌بینند. به عبارتی مقدار خونرسانی به پوست با لیپو کاهش می‌یابد. خونرسانی پوست معمولاً به‌قدری زیاد است که با وجود گن و این آسیب اجتناب‌ناپذیر، مشکلی برای پوست ایجاد نمی‌شود. در مواردی مثل ابتلا به بیماری قند (دیابت)، مصرف سیگار و یا لیپو بیش ‌از حد یا خیلی سطحی، کاهش خونرسانی ممکن است قابل‌توجه باشد.

برحسب شدت کاهش خونرسانی، آسیب ایجادشده به‌صورت، تغییر رنگ پوست یا نکروز پوستی ظاهر می‌شود. تغییر رنگ پوست در بلندمدت بهتر می‌شود و لیزر هم می‌تواند کمک‌کننده باشد. این تغییر رنگ معمولاً به‌صورت سفیدشدگی ظاهر می‌شود. نکروز پوستی معمولاً محدود و با بجای گذاشتن اسکار بهبود می‌یابد. اگر سطح وسیعی دچار نکروز باشد ممکن است پیوند پوست نیاز باشد. علایم این آسیب به‌صورت خونمردگی تیره که به‌تدریج بیشتر می‌شود ظاهر می‌شود. در این موارد باید گن را باز و برای ویزیت مراجعه کرد.

لخته و آمبولی

عمل جراحی طولانی و بی‌حرکتی بعد عمل دو عمل اصلی برای ایجاد لخته‌ در سیاهرگ‌ها و احتمال آمبولی بعدی است. تمام جراحی‌های سینه، شکم و ران که به body contouring یا فرم دهی به بدن شناخته می‌شوند این خطر را دارند.

خطر امبولی با تمهیدات مشخص و انتخاب بیمار مناسب تا حد خیلی زیادی کاهش پیدا میکند ولی هرگز این خطر صفر نمیشود.

تجمع مایع زیرپوست

تجمع مایع در تونل‌های چربی‌ زیرپوستی گاهی رخ می‌دهد و به آن سروما گفته می‌شود. سروما باید تخلیه شود وگرنه می‌تواند ناهمواری ایجاد کند. عدم مراقب مناسب بعد عمل، گن نامناسب و اقدام به لیپو با شاخص توده بدنی بالا عوامل مستعد کننده هستند. سروما در حقیقت خونابه‌ی محبوس شده در تونل‌های زیرپوستی است. معمولاً تخلیه با سرنگ مشکل را حل می‌کند.

نامنظمی پوست و نشدید سلولیت

نامنظمی پوستی معمولاً به دلیل مشکل در انجام لیپو یا ساکشن خیلی سطحی است. وقتی تخلیه‌ی چربی‌های محافظتی سطحی انجام می‌شود و یا مقدار چربی‌ها بیش‌ازحد برداشته می‌شود این مشکل ایجاد می‌شود. عدم استفاده مناسب از گن و تخلیه‌ی دیرهنگام تجمع مایعات زیرپوست هم جز دلایل ایجاد نامنظمی پوستی هستند.
ماساژ و انجام LPG می‌تواند به کاهش نامنظمی کمک کند. اگر نامنظمی بعد از چند ماه باقی ماند لیپوی مجدد محدود می‌تواند به اصلاح آن کمک کند.

باید آگاه باشید لیپو مناطقی از پوست که دچار سلولیت است می‌تواند به تشدید آن‌ها ختم شود. این موضوع یک عارضه نیست بلکه نتیجه‌ی طبیعی اقدام به لیپو در مناطق مبتلابه سلولیت است. ساب‌سیژن و تزریق فیلر یا چربی به این نواحی به اصلاح سلولیت می‌تواند کمک کند.

شل شدن پوست

بعد از تخلیه‌ی چربی، پوست باید به درجاتی جمع شود. پوست این خاصیت را دارد که جمع شود. اگر جمع شدن اتفاق نیافتد و میزان لیپو هم زیاد باشد افتادگی رخ می‌دهد. تصور کنید که فردی با رژیم و ورزش لاغر شده و سایز دور کمر و شکمش کاهش یافته است. اگر این فرد لباس هایش را تنگ نکند، این لباس ها حالت شل و آویزان پیدا میکند. این دقیقا اتفاقی است که ممکن لست برای پوست بعد لیپوساکشن بیافتد. معمولاً مشکل انتخاب نامناسب مراجعه‌کننده یا وجود شلی پوست قبل عمل است. اصلاح این مورد با جراحی باز شکم (ابدومینوپلاستی) انجام می‌شود.

آسیب به احشاء

یکی از عوارض شدید لیپوساکشن که توسط افراد کم‌تجربه و غیرمتخصص ایجاد می‌شود آسیب به احشاء است. در این موارد که ندرتا اتفاق میافتد، لوله‌ی ساکشن یا کانولا به‌اشتباه وارد حفره شکم می‌شود. در این موارد گاها روده ها آسیب می بینند.

توصیه دکتر هوتن علوی فوق تخصص جراحی پلاستیک در خصوص لیپوماتیک

◊ لیپوماتیک بدون درد و کبودی هنوز اختراع نشده است.

◊ حفظ نتیجه‌ی پیکرتراشی رابطه‌ی مستقیم به تعهد شما در حفظ رژیم غذایی دارد. اگر تعهد کافی برای حفظ رژیم غذایی نداشته باشید نتیجه‌ی پیکرتراشی را از دست خواهید داد.

◊ شاخص توده بدنی زیر ۳۲ تضمین‌کننده‌ی ایمنی و نتیجه بعد عمل را برای شما خواهد داشت.

◊ انتخاب جراح پلاستیک بسیار مهم‌تر است انتخاب نوع دستگاه است. بهترین روش پیکرتراشی، روشی است که جراح به آن تسلط دارد.

◊ خطر آسیب پوست در سیگاری‌ها زیاد است. ۲ هفته قبل و بعد عمل، سیگار نکشید. اگر سیگار یا قلیان کشیدید عمل را تأخیر بیاندازید.

◊ ممکن است جراح پلاستیک به شما بگوید بعد لیپوماتیک پوست افتادگی پیدا می‌‌کند. اصلاح افتادگی با عمل جراحی باز است. می‌تواند هم‌زمان با لیپو باشد یا در یک مرحله جداگانه انجام شود. اگر مایل به جراحی باز نیستید یا افتادگی را بپذیرید یا از انجام لیپو صرف‌نظر کنید. هیچ روشی برای تضمین عدم افتادگی پوست وجود ندارد.

◊ نزدیک مراسم مهم مثل سفر یا ازدواج اقدام به لیپو نکنید. هرچقدر هم که حاشیه‌ی امنیت عمل بالا باشد، خطر همیشه وجود دارد. همین‌طور اگر به لحاظ مالی یا شغلی در فشار هستید اقدام به لیپو نکنید.

◊ «لیپوماتیک عملی سرپایی محسوب می‌شود و احتمال آمبولی بسیار کم است. در عمل لیپوماتیک، درد، تورم و کبودی بسیار کم‌تر از لیپوساکشن است با لیپوماتیک، حالت سلولیت و ناهموار در زیرپوست ایجاد نمی‌شود. پوست اضافه به‌خوبی جمع می‌شود و مدت‌زمان بهبودی آن کوتاه‌تر از سایر روش‌هاست». هیچ‌یک از این جملات واقعیت ندارد.

◊ پوست شل دشمن لیپوماتیک است. شلی پوست با لیپو بهتر نمی‌شود و امید بستن به دستگاه بیهوده است.

سوالات متداول