یکی از موارد مهم و تاثیرگذار برای انجام جراحی های زیبایی اندام نظیر لیپوماتیک، لیپوساکشن و … شاخص توده بدنی یا همان وزن مناسب جراحی زیبایی است. شاخص توده بدنی در واقع جهت سنجش و ارزیابی میزان چاقی و تناسب وزن و قد به کار گرفته می شود. و برای انجام جراحی های لاغری باید افراد در حدود شاخص توده بدنی تعیین شده باشند وگرنه برای این جراحی مناسب نمی باشند. بنابراین نحوه محاسبه شاخص توده بدنی و داشتن اطلاعات کافی در این زمینه از اهمیت بالایی برای کسانی که خواستار انجام این نوع جراحی ها هستند می باشد.
در این مقاله معنی و نحوه‌ی محاسبه شاخص توده بدنی را به طور کامل شرح خواهیم داد و انتظار است در پایان بدانید با چه شاخصی برای جراحی زیبایی می‌توانید اقدام کنید.
شاخص توده بدنی چیست؟
در ابتدا به تعریف مختصری از شاخص توده بدنی خواهیم پرداخت. شاخص توده بدنی (BMi عددی است که بر اساس قد و وزن محاسبه می‌شود). این شاخص با وضعیت سلامت شما ارتباط مستقیم دارد، در واقع استخوان، عضلات و چربی عمده‌ی توده بدن را می‌سازند. شاخص توده بدنی ارتباط مستقیم با وضعیت تغذیه، میزان تحرک و وراثت دارد، تغذیه و تَحرک نیز ارتباط تنگاتنگ با سلامتی دارد و سوءتغذیه با تحلیل عضلانی باعث لاغری و کاهش شاخص توده بدنی می‌شود و همچنین کاهش تحرک یا تغذیه‌ی پرکالری باعث چاقی و افزایش شاخص توده بدنی می‌شود.
وقتی شاخص توده بدنی بین ۱۸.۵ تا ۲۵ است یعنی وزن در شرایط ایده‌آل قرار دارد. وقتی عدد از ۳۰ فراتر می‌رود یعنی فرد دچار چاقی است. وقتی عدد از ۴۰ بیشتر می‌شود یعنی فرد مبتلا به چاقی مفرط است.
وزن مناسب جراحی زیبایی چقدر است؟
وزن ایده‌آل برای جراحی زیبایی وزنی است که هیچ درجه‌ای از چاقی وجود نداشته باشد؛ یعنی زمانیکه شاخص توده بدنی زیر ۳۰ باشد بهترین وزن برای اقدام به جراحی زیبایی است. ولی اکثر مراجعه‌کنندگان شاخص بیشتری از ۳۰ دارند. انجام جراحی زیبایی برای افرادی که شاخص توده بدنی بیش از ۴۰ دارند ممنوع است.
نحوه محاسبه شاخص توده بدنی
برای محاسبه این شاخص، وزن به کیلوگرم بر مجذور قد به متر تقسیم می‌شود. توجه کنید قد باید به متر باشد؛ یعنی اگر قد شما ۱۷۳ سانتیمتر است، عددی که وزن به آن تقسیم می‌شود، ۱.۷۳ خواهد بود. ابتدا وزن به کیلوگرم را بر عدد قد به متر تقسیم می‌کنیم. سپس، عدد حاصل را مجدد به قد به متر تقسیم می‌کنیم.
فردی را با قد ۱۷۳ سانتیمتر و وزن ۷۳ کیلوگرم در نظر بگیرید. قد این فرد ۱.۷۳ متر است، حال ۷۳ را بر ۱.۷۳ تقسیم کنید.عدد حاصل، ۴۲.۱۹ می‌شود.
مجدد این عدد را بر ۱.۷۳ تقسیم کنید. عدد حاصل، ۲۴.۴۱ می شود، که شاخص تودهی بدنی این فرد می‌شود.
معنی عددِ شاخص توده بدنی چیست؟
این عدد یک محدوده‌ی طبیعی دارد. کمتر یا بیشتر از آن غیرطبیعی و برحسب شدت متفاوت است. اعدادی که در اینجا ذکر می‌شود برای افراد بالای ۲۰ سال است. برای افراد سالمند و کودکان می‌بایست از جداول مخصوص استفاده کنیم. در ادامه بالاترین شاخص و پایین ترین شاخص را بررسی خواهیم کرد.
شاخص پایین‌تر از طبیعی
وقتی عدد زیر ۱۸.۵ است، یعنی دچار کمبود وزن هستید. سوءتغذیه یا وراثت می‌تواند عامل این موضوع باشد. یکی از معانی مهم شاخص پایین دریافت ناکافی پروتئین و کالری است. در این شرایط عضلات تحلیل می‌رود و سیستم ایمنی ضعیف می‌شود.
شاخص بیشتر از طبیعی
زمانی که عدد بیشتر از ۳۰ باشد یعنی چاق هستید. در افراد ورزشکار به دلیل افزایش حجم عضلات شاخص ممکن است بالاتر از ۳۰ باشد. ولی در حال عادی بالا رفتن شاخص به معنی افزایش غیرطبیعی بافت چربی است.
در این شرایط فرد در معرض تنگ شدن رگ‌ها (تصلب شرایین)، فشارخون و دیابت قرار می‌گیرد.
این تفسیر فقط برای افراد غیر سالمند بیش از ۲۰ سال قابل‌استفاده است. برای افراد زیر ۲۰ سال باید از جدول‌های خاصی استفاده کنید که در تارنمای سازمان بهداشت جهانی و مرکز کنترل بیماری‌های امریکا در دسترس هستند.
عوارض شاخص توده بدنی بالا
افرادی که شاخص توده بدن ۲۵ یا بیشتر دارند با خطرات چاقی برای سلامت، روبرو هستند. هر چه میزان شاخص بیشتر باشد این خطرات بیشتر می‌شود. به‌عنوان‌مثال چاقی مفرط به‌طور متوسط تا ۱۰ سال از عمر یک فرد کم می‌کند.
خطرات ناشی از شاخص توده بدنی بالا شامل بیماری‌های قلبی، پُرفشاری خون، دیابت، سکته مغزی، بیماری کیسه صفرا، آرتروز، آپنه خواب، بیماری‌های تنفسی، سرطان‌های رحم، سینه، پروستات و سرطان روده بزرگ می‌باشد.
خطرات همراه با شاخص توده بدنی بیشتر از ۲۵ عبارتند از:
◊ بیماری عروق قلب
◊ سکته‌ی قلبی یا مغزی
◊ فشارخون
◊ دیابت
◊ چربی خون
◊ سنگ کیسه صفرا
◊ آرتروز
◊ سرطان
نقش لیپو در بهبود شاخص توده بدنی
عده‌ای از این انواع جراحی‌ها را، به جراحی لاغری می‌شناسند. باید بدانید جراحی زیبایی راهی برای کاهش وزن نیست. میزان کاهش وزن در این دست جراحی‌ها کم و در حدود ۴ تا ۶ کیلوگرم است.
در افرادی که شاخص توده بدن زیر ۳۴ است، جراحی زیبایی شکم و یا سینه، لیپوساکشن و پیکرتراشی می‌تواند به بهبود ظاهر کمک کند. بهترین کاندید، فردی است که شاخص توده بدنی کمتر از ۳۲ دارد. نقش جراحی زیبایی در کنترل چاقی غیرمستقیم است. به این معنی که حفظ ظاهر زیباتر شده، انگیزه‌ای بیشتری برای حفظ رژیم غذایی می‌شود. کم شدن افتادگی شکم و یا سینه، شرایط بهتری برای ورزش فراهم می‌کند.
جراحی پلاستیک و زیبایی نقشِ مستقیمی در اصلاح شاخص توده بدنی ندارد. جملاتی مثل بهترین روش کاهش وزن با لیپوماتیک، لاغری مدرن با لیپوماتیک و وزن مناسب با لیپوماتیک همگی جنبه‌ی تبلیغاتی دارند. لیپوماتیک، لیپوساکش، جراحی زیبایی شکم، کرایولیپولیز، اسکالپشور و سایر روش‌های مشابه، همگی برای بهبود ظاهر و کاهش سایز هستند.
روش‌های لاغری بر اساس شاخص توده بدن
چاقی یک بیماری متابولیک است، تأکید می‌کنم چاقی یک بیماری است. عامل اصلی این بیماری شیوه‌ی زندگی است، و ارث تنها در ۳۵٪ موارد نقش دارد. ورزش نکردن و پرخوری نقش کلیدی دارند و تنها راه درمان، اصلاح شیوه‌ی زندگی (ورزش و رژیم غذایی) و جراحی چاقی یا باریاتریک است. در مواردی از درمان دارویی هم استفاده می‌شود.
شاخص در جراحی باریاتریک
جراحی چاقی یا جراحی باریاتریک به گروهی از جراحی گفته می‌شود که روی معده و روده انجام می‌شود.
در این روش‌ها با کم کردن حجم معده و یا میزان جذب مواد غذایی، کاهش وزن رخ می‌دهد.
برای تمام افراد با شاخص بیشتر از ۲۵ اصلاح شیوه‌ی زندگی باید انجام شود؛ یعنی ورزش کنید و پرخوری نکنید. برای شاخص بالای ۴۰، جراحی چاقی یا باریاتریک توصیه می‌شود. جراحی باریاتریک برای شاخص بالای ۳۵ درصورتی که همراه با عارضه‌ی چاقی، مثل دیابت، توصیه می‌شود. در افراد با شاخص تودهی بدن زیر ۳۴ جراحی زیبایی، مثل لیپوماتیک، جراحی زیبایی شکم و سینه قابل انجام است ولی باعث کاهش وزن نمی‌شود. به‌صورت کلی روش‌های جراحی پلاستیک و زیبایی راه حل کاهش وزن نیست.
علت شیوع جراحی پلاستیک در افراد چاق
افراد اغلب تمایلی به ورزش و رژیم غذایی ندارند و روش‌های راحت‌تر و سریع‌تر را ترجیح می‌دهند، گذشته از این، کاهش وزن همیشه باعث ایجاد ظاهر مطلوب نمی‌شود. به دو دلیل:
سایز شکم و باسن
اول اینکه چاق یا لاغری بودن، در اندازه شکم، باسن و ران دیده می‌شود. به عبارت ساده اگر سایز شکم و باسن مناسب باشد، حتی فردی با شاخص توده بدنی بالا، چاق دیده نمی‌شود؛ بنابراین کاهش سایز شکم و باریک کردن کمر با لیپو تنها باعث می‌شود فرد لاغرتر دیده شود.
چاقی سیب و گلابی‌شکل
هر دو نفر شاخص توده بدنی بالا و یکسانی دارند ولی چاقی فرد سمت چپ به وضوح دیده می‌شود. جراحی زیبایی با تبدیل چاقی سیب شکل به گلابی‌شکل ظاهر لاغرتری برای شما می‌سازد.
دوم اینکه کاهش بافت چربی در همه جای بدن به‌صورت یکنواخت اتفاق نمی‌افتد. بعضی از چربی‌ها به لحاظ متابولیک فعالیت کمی دارند درنتیجه در شرایط ورزش و یا رژیم غذایی کمتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند. به عبارتی این چربی‌ها به رژیم و ورزش مقاوم هستند.
اغلب، چربی ناحیه‌ی شکم و پهلو، به رژیم غذایی مقاومت بیشتری دارند و درنتیجه فرد با وجود کاهش وزن، ممکن است تغییر سایز محسوسی در قسمت شکم، کمر و باسن نداشته باشد. درحالی‌که به دلیل از دست دادن چربی صورت ظاهری پیرتر پیدا می کند. در عوض، با وجود کاهش وزن جزئی، تخلیه چربی‌های موضعی شکم و پهلو با جراحی زیبایی، تغییر سایز محسوسی ایجاد خواهد شد.
چاقی سیب شکل با عوارض چاقی در ارتباط است. چاقی شکمی (چاقی سیب شکل) خطرات قلبی عروقی بیشتری نسبت به چاقی باسن و ران (چاقی گلابی‌شکل) دارد؛ بنابراین بهتر است گلابی‌شکل باشید. یک چاق سیب شکل نمی‌تواند خود را به چاق گلابی شکل تبدیل کند. بااین‌حال می‌تواند به یک سیب شکل سالم‌تر تبدیل شود.
این دو دلیل در کنار سخت بودن راه‌حل اصولی، یعنی ورزش و رژیم، علت اصلی شیوع روش‌های زیبایی برای کاهش وزن هستند.
اهمیت شاخص توده بدنی برای عمل زیبایی
شاخص توده بدنی هم با نتیجهی نهایی عمل زیبایی و هم عوارض احتمالی ارتباط مستقیم دارد.
شاخص توده بدن بالای ۴۰ برای هر نوع جراحی زیبایی با بی‌هوشی منع دارد. شاخص تودهی بدنی بالای ۳۵، برای جراحی زیبایی با بی‌هوشی عمومی مناسب نیست و بهتر است جراحی زیبایی تا کاهش شاخص تودهی بدنی به تأخیر انداخته شود. آمبولی و عفونت زخم مهم‌ترین عوارضی هستند که در افراد چاق نگران آن هستیم.
نتیجهی عمل جراحی زیبایی سینه، شکم و یا پیکرتراشی با شاخص تودهی بدنی ارتباط مستقیم دارد و هرچقدر شاخص هنگام اقدام به جراحی پایین‌تر باشد انتظار نتیجهی بهتری می‌رود. بعلاوه در صورت کاهش وزن بعد از عمل جراحی زیبایی، نتیجهی عمل کمرنگ‌تر خواهد شد. به این معنی که افتادگی در شکم یا سینه در صورت کاهش وزن زیاد بعد از عمل زیبایی باعث از بین رفتن نتیجه خواهد شد.
توضیحات دکتر هوتن علوی در خصوص وزن مناسب جراحی زیبایی
اهمیت وزن مناسب جراحی زیبایی و تعیین وزن مناسب بر اساس شاخص توده بدنی
توصیه‌های دکتر سید هوتن علوی در خصوص شاخص توده بدنی
◊◊ شاخص توده بدنی درنتیجه‌ی عمل، عوارض بعد عمل و هم سیر بی‌هوشی کاملاً مؤثر است، آن را جدی بگیرید.
◊◊ هرچه شاخص کمتر باشد نتیجهی عمل پیکرتراشی یا زیبایی سینه شما بهتر می‌شود.
◊◊ برای اقدام به جراحی زیبایی سینه یا شکم، شاخص توده بدنی زیر ۳۲ را پیشنهاد می‌کنم. برای این موارد مراجعه‌کننده با شاخص بالای ۳۴ را نمی‌پذیرم.
◊◊ جراحی زیبایی یا لیپوماتیک برای شاخص توده بدن بالای ۴۰ ممنوع است، خودتان را به کشتن ندهید.
◊◊ جراحی زیبایی نقش مستقیمی برای کنترل وزن شما ندارد.
◊◊ جراحی زیبایی شکم یا سینه، لیپوساکشن و یا لیپوی ۳۶۰ را ابزاری برای کاهش وزن انتخاب نکنید.
◊◊ شاخص توده بدنی در نتیجهی عمل، عوارض بعد عمل و هم سیر بی‌هوشی کاملا موثر است. آنرا جدی بگیرید.
◊◊ اگر شاخص توده بدنی شما بیش از ۳۵ است از لیپوساکشن و ابدومینوپلاستی جدا پرهیز کنید.
سوالات متداول شاخص توده بدنی
برای چهار گروه شاخص تودهی بدنی دقت کافی ندارد:
◊ شاخص و تفسیر آن برای سن ۲ سال مناسب است. برای کودکان زیر ۲ سال کاربرد ندارد.
◊ در افراد ورزشکار، به خصوص ورزشکار حرفه‌ای، حجم عضلات بیشتر است و میزان چربی بدن بسیار کم است. شاخص در این افراد اغلب بالاتر از حد سلامت است و تفسیر آن دقت کافی ندارد.
◊ استفاده از این شاخص برای سالمندان محدودیت‌هایی وجود دارد زیرا اضافه وزن این افراد را ممکن است کمتر از حد واقعی نشان دهد.
◊ شاخص برای زنان باردار کاربردی نیست.
در چاقی سیب، شکل چربی داخل شکم که به چربی احشایی هم شناخته می‌شود افزایش بیشتری پیداکرده است و نسبت دور کمر به دور باسن بیشتر از یک می‌شود. این چربی داخل شکم و اطراف روده‌ها است. در چاقی گلابی‌شکل تجمع چربی بیشتر در باسن و ران رخ می‌دهد. وقتی شاخص توده بدن چاقی را نشان داد با کمک اندازه‌ی دور کمر یا نسبت دور کمر به دور باسن می‌توانیم چاقی شکمی یا سیب شکل را تشخیص بدهیم. نسبت دور کمر به دور باسن، برای مردان باید زیر ۹/۰ و برای خانم‌ها زیر ۸۵/۰ باشد. نسبت بالای ۱ قطعاً غیرطبیعی است. اندازه‌ی دور کمر در مردها از ۱۰۲ سانتیمتر به بالا و در زن‌‌ها از ۸۸ به بالا غیرطبیعی محسوب می‌شود.
شاخص توده بدنی شاخص پذیرفته‌شده‌ی بین‌المللی برای چاقی است. علاوه بر این شاخص، از اندازه دور کمر، نسبت دور کمر به دور باسن و اندازه دور مچ به‌عنوان شاخص نیز استفاده می‌شود. دور کمر و نسبت دور کمر به دور باسن (WHR یک شاخص چاقی شکمی است). این دو در افراد با شاخص توده بدن بیش از ۳۵ و یا قد کمتر از ۱۵۲ کاربردی ندارند، و شاخص دور مچ بیشتر در کودکان استفاده می‌شود.
اگر از قد خودتان به سانتیمتر، مقدار ۱۰۰ را کم کنید عدد حاصله به وزن ایده‌آل شما بسیار نزدیک است. فرض کنید قد شما ۱۷۵ سانتیمتر است. اگر وزن شما به ۷۵ کیلوگرم نزدیک باشد برای جراحی زیبایی بسیار ایده‌آل است.
شاخص برای شما ۳۴.۴ است. اگر شرایط ایده‌آل را درنظر بگیرید شما باید وزنتان را تا ۸۱ کاهش بدهید؛ یعنی ۱۴ کیلوگرم وزنتان را کم کنید. برای این محاسبه شاخص هدف ۳۰ می‌باشد که باید دوبار در قد شما به متر، ۱.۶۵، ضرب شود. اگر این مقدار کاهش وزن دردسترس شما نیست حداقل شاخص را به ۳۲ برسانید. وزن مناسب برای شاخص ۳۲ برای یک فرد با قد ۱.۶۵ متر ۸۷ کیلوگرم است (۱.۶۵×۱.۶۵×۳۲). اگر مقدار ۳۴ را ملاک قرار دهیم میزان کاهش وزن مد نظر ۳ کیلوگرم خواهدبود. من شما را در وزن ۹۲ کیلوگرم عمل خواهم کرد ولی این وزن بهینه برای عمل محسوب نمی‌شود.
شاخص شما ۴۱.۵ است. برای شما جراحی باریاتریک را پیشنهاد می‌کنم. اگر با رژیم و ورزش توانستید وزن خودتان را به ۹۸ کیلوگرم برسانید برای شما جراحی زیبایی را انجام خواهم داد.
بله قطعا مهم است. بافت بینی چربی بسیار ناچیزی دارد و افزایش یا کاهش وزن روی نتیجهی نهایی بینی تاثیری ندارد. ولی چاقی می‌تواند روی سیر بی‌هوشی شما تاثیر داشته باشد. جراحی زیبایی بینی برای شاخص توده بدنی بالای ۴۰ ممنوع است. بهتر است شاخص را به زیر ۳۴ برسانید. نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که تغییر وزن روی حجم چربی گونه و غبغب تاثیر می‌گذارد. اگرچه اندازه‌ی بینی تغییر نمی‌کند ولی تغییر اندازه‌ی سایر اجزا صورت روی نمای کلی بینی اثر می‌گذارد.
سلام وزن من ۹۰کیلو قد۱۵۵میشه عمل ابدومینوپلاستی زیبایی شکم انجام بدم
سلام شاخص تودهی بدنی شما ۳۷.۵ است. عمل جراحی زیبایی بروی شکم سینه بازو و … با خطر قابل توجهی همراه است. بهتر است شاخص تودهی بدنی را به ۳۲ برسانید. یعنی وزن شما ۷۶ کیلو بشود.